اکثر افراد ترجیح می دهند تا امور حقوقی خود را به کارشناسان این حوزه بسپارند یا اصطلاحا به آن ها وکالت بدهند. اما احتمالا خیلی از آن ها با انواع وکالت حقوقی آشنایی ندارند. در این مقاله با انواع وکالت حقوقی و شرایط قانونی آن ها آشنا می شویم.
حق برخورداری از وکیل در مراجع قانونی از حقوق جهانی افراد بوده و هر کس می‌تواند شخصی را به عنوان نایب خود قرار دهد. در امور وکالت حقوقی، وکیل دادگستری فردی است که کارها را بر عهده می‌گیرد که باید پروانه معتبری داشته باشد تا بتواند از حقوق موکل خود دفاع کند.
وکالت چیست؟
معنای لغوی وکالت سپردن کارهای قانونی به شخصی دیگر است و وکالت نامه یک قرارداد دو طرفه که طبق آن یک شخص، فرد دیگری را برای انجام کارهای حقوقی انتخاب می‌کند.
فردی را که وکالت می‌دهد، موکل و کسی که وکالت به او داده می‌شود، وکیل نامیده می شود. این قرارداد موجب برابری هر دو طرف در برابر مسئولیت‌های هم می گردد.
وکالت نامه
وکالت نامه سندی‌ست که توافقات طرفین در آن درج می‌شود و در آن موارد و محدوده اختیارات وکیل در آن قید می‌گردد. البته برای به رسمیت شناخته شدن وکالتنامه، باید توسط طرفین در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شود.
نکته‌ای مهم در رابطه با انواع وکالت نامه، این است که وکیل، صرفا در محدوده موارد ذکر شده در وکالت نامه می‌تواند عمل کند در غیر این صورت در برابر موکل مسئول است.
اختیار وکیل و موکل
با توجه به مفاد درج شده در قرارداد، وکیل نسبت به موکل مسئولیت و به همان میزان اختیار عمل دارد لیکن با تنظیم وکالت نامه، موکل حقوق و اختیارات خود را از دست نمی‌دهد.
بلکه در همان کاری که وکالت داده است، می‌تواند شخصا اقدام کند اما اگر در صورت انجام دادن هر اقدامی باید آن را به وکیل اطلاع دهد. پس اگر وکیل نسبت به انجام موارد وکالت پس از موکل اقدام نماید، عمل او باطل است چرا که قرارداد وکالت از بین رفته است.
مثلا اگر موکل، وکالت فروش مالی را به وکیل داده باشد و در طول مدت قرارداد، خود موکل مال را بفروشد و این نکته را به وکیل اطلاع ندهد، در عین حال وکیل نیز مال را از طرف خود به فروش برساند، در این حالت وکیل مرتکب فروش مال غیر شده که این اقدام او باطل است.
انواع وکالت حقوقی
انواع وکالت حقوقی به شرح زیر است :
وکالت محضری
وکالت محضری، برای افرادی است که مشغله زیادی داشته و برای انجام کارهای حقوقی خود وقت ندارند. از این رو به صورت رسمی کارهای خود را به شخص دیگر می سپارند.
این وکالت معمولا برای انجام کاری یا برای فروش و نقل و انتقال انجام می‌شود.
وکالت محضری به دو دسته ساده و بلاعزل تقسیم می‌شود که در وکالت ساده موکل هر وقت که بخواهد می تواند وکیل را عزل کند اما آنچه در این روزها بیشتر نوشته می‌شود، عمدتا وکالت بلاعزل است که در آن موکل نمی‌تواند وکیل خود را عزل کند و از این لحاظ دردسرهایی هم دارد.
در وکالت محضری ساده، هر دو طرف وکیل و موکل می توانند موضوع وکالت را لغو نمایند، یعنی هم موکل می تواند وکیل خود را عزل نماید و هم خود وکیل می‌تواند استعفا بدهد.
برخی عوامل دیگری که موجب فسخ وکالت می‌شوند به شرح زیر می‌باشند :
- فوت وکیل یا موکل
- از بین رفتن مورد یا موضوع وکالت
- انجام عملی منافی با وکالت توسط موکل
- و پایان مدت وکالت
در وکالت محضری چه به صورت ساده یا بلاعزل، خود موکل خودش هم می‌تواند عمل وکالت را انجام دهد و این حق تنها برای وکیل نیست.
وکالت از دید اینکه وکیل قسمتی از کار را به عهده بگیرد یا انجام کار کاملا به وی واگذار شود به انواع مطلق(تام) یا مقید تقسیم کرد.
[av_promobox button=’yes’ label=’مشاهده’ link=’manually,https://infomirdamad.com/%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%a8%d9%84%d8%a7%d8%b9%d8%b2%d9%84-%da%86%db%8c%d8%b3%d8%aa/’ link_target=’_blank’ color=’grey’ custom_bg=’#444444′ custom_font=’#ffffff’ size=’small’ label_display=” icon_select=’no’ icon=’ue800′ font=’entypo-fontello’ box_color=” box_custom_font=’#ffffff’ box_custom_bg=’#444444′ box_custom_border=’#333333′ av_uid=’av-47ml’ admin_preview_bg=”]
برای آشنایی بیشتر با وکالت نامه بلاعزل می توانید این مقاله را مطالعه کنید.
[/av_promobox]
وکالت تام در انواع وکالت حقوقی
وکالت تام، وکالت نامه جامع، وکالت مطلق یا تام الاختیار نام داشته و با استفاده از آن، فرد موکل تمامی تعهدات، اختیارات و تکالیف خود را در دفتر اسناد رسمی، به به فرد سومی می‌سپارد که به آن نایب هم گفته می‌شود.
مثلا اگر فردی قصد فروش خانه‌ای را داشته باشد به نماینده خود وکالت تام می‌دهد تا تمامی تصمیمات و کارهای قانونی آن را در مراجع قانونی انجام دهد.
در وکالت تام، نماینده یا وکیل در هیچ یک از مراحل، نیاز به اجازه موکل ندارد و تمامی اختیارات به صورت کامل به او واگذار شده است.
به این دلیل وکیل نیازی ندارد تا برای کارهای جدید یک وکالت جدید تنظیم کند و بر مبنای یک سند رسمی در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شود.
وکالت تام به دو دسته زیر تقسیم می شود:
- وکالت تام ساده :موکل هر زمانی که اراده کند می‌تواند وکیل خود را کنار بگذارد.
- وکالت تام بلاعزل : برای موضوعاتی مانند خرید و فروش ماشین و یا ملک و مسائلی از این قبیل انجام می‌شود و در این نوع امکان آنکه وکیل را کنار بگذارید وجود ندارد.
بخاطر ریسک بالایی که وکالت تام بلاعزل دارد پیامدها و مشکلاتی نیز در این نوع از وکالت نامه جامع وجود دارد که در صورت بی‌دقتی ممکن است موجب از دست رفتن تمامی دارایی و اموال افراد شود. پس حتما دقت لازم هنگام تفویض این حق داشته باشید زیرا از طریق همین وکالت کلاهبرداری‌های زیادی انجام شده است.
معمولا از این نوع وکالت در امور جزئی استفاده می شود نه امور کلی؛ حتما توجه داشته باشد هنگام وکالت بلاعزل مورد وکالت نامه توسط طرفین با دقت مطالعه شود و همان مواردی که مد نظر طرفین است به طور دقیق در وکالتنامه ذکر شده باشد.
هزینه وکالت محضری تام
در مورد هزینه وکالت تام، معمولا دفترخانه‌ها هزینه ای بابت تنظیم وکالت نامه در دفتر اسناد رسمی دریافت می‌کنند. البته ارزش مورد معامله شده هم در این زمینه بسیار اهمیت دارد و بر اساس آن تعیین می‌شود.
جدول تمام این هزینه‌ها در سایت اداره کل ثبت اسناد و املاک نیز وجود دارد. اگر وکالت تام به صورت بلاعزل نباشد در صورت عزل وکیل و یا استعفای وکیل این سند باطل می‌شود.
وکالت مقید
وکالت مقید از انواع وکالت محضری است که در آن یک موضوع مشخص شده که وکیل یا نماینده در همان مورد مشخص اجازه عمل دارد.
در هنگام تنظیم وکالت مقید از نوع وکالت محضری، حتما توجه داشته باشید که نام تمامی سازمان‌ها و مراکز مورد نظر برای انجام امور حقوقی توسط وکیل به صراحت آورده شود. در دفاتر اسناد رسمی معمولا متن‌های آماده شده‌ای وجود دارد اما شما می‌توانید این متن را خودتان هم تهیه کنید.
سایر انواع وکالت
وکالت کاری
از انواع رایج وکالت حقوقی، وکالت کاری است که طبق آن شخصی به دیگری، وکالت می‌دهد تا کاری را برای او انجام دهد.
این نوع وکالت نوعی قرارداد بین طرفین است. البته توجه به این نکته مهم است که در وکالت کاری، اختیار انجام اداری به وکیل داده می‌شود.
وکالت فروش
از انواع وکالت حقوقی، وکالت فروش است که در آن موکل شخصی را ( که مهم نیست وکیل دادگستری هم باشد)، وکیل فروش مالی می‌کند. این امر می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد.
وکالت غیرقضایی
زمانی که شخصی، بخشی یا تمام امور اداری خود را برای پیگیری به دیگری بسپارد، وکالت وی از نوع اداری خواهد بود که به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی به ثبت می‌رسد.
وکالت قضایی
در انجام اموری که وکیل دادگستری، دانش و تخصص کافی برای انجام آن را دارد، وی را به دادگاه معرفی می‌نماید.
فسخ وکالت در انواع وکالت حقوقی
در انواع وکالت حقوقی یک قرارداد بین دو طرف عقد می گردد که از نوع قراردادهایی‌ست که هر یک از طرفین در هر زمان که خواستند می توانند آن را فسخ کنند.
استثناء این امر زمانی‌ست که وکالت بلاعزل باشد یا در ضمن عقد دیگری که قابلیت فسخ نداشته باشد، ذکر شود.
اگر طرفین همچنان بر قرارداد پایبند باشد و آن را فسخ نکنند ، با فوت یا جنون وکیل یا موکل، فسخ می‌شود.
اتمام مدت قرارداد، نیز باعث از بین رفتن عقد وکالت می‌شود.
دفتر وکالت
مراکز ارائه خدمات وکالت حقوقی، عموما دفاتر وکالت هستند که وکیل در امور مختلف، امور حقوقی را بر عهده عهده گرفته که می‌تواند در قالب مشاوره یا انجام امور حقوقی و کیفری انجام شود.
دفاتر وکالت توسط وکیل پایه یک که پروانه وکالت رسمی دارد تاسیس می شود و امکان فعالیت چند وکیل در دفتر وجود دارد و معمولا کارآموزان وکالت نیز در این دفاتر مشغول هستند.
وکالت پرونده دادگستری
همانطور که گفته شد شخص نایب می‌تواند دارای پروانه وکالت نباشد اما نمی توان وکالت در هر کاری را می‌توان به هر شخصی سپرد.
در وکالت‌های کاری که نیاز به مراجعه به مراجع حقوقی نیست، امکان تنظیم قرارداد وکالت با افراد غیر وکیل دادگستری ممکن است اما در مواردی که به دادگاه‌ها یا مراجع حل اختلاف مربوط می‌شود باید از وکلای رسمی دادگستری استفاده کرد.
وکالت پرونده‌های دادگستری اصلی‌ترین وظیفه وکلای رسمی به‌شمار می‌روند که با توجه به تخصص و دانش خود آن را بر عهده گرفته و مراحل مربوط به آن را دنبال می‌کنند.