شاهد کیست | آشنایی با شرایط شاهد در قراردادهای ملکی

از مهم ترین ادله در اثبات دعوا شهادت یا گواهی است که همواره مورد توجه افرادی که دچار مشکلات حقوقی و کیفری می‌شوند، قرار می‌گیرد . البته شاهد نقش  تعیین‌کننده‌ای در دعاوی مختلف دارد می تواند از اطلاعات یک فرد خارج از دعوی که موضوع مورد ادعا را دیده یا شنیده باشد یا از آن آگاه باشد . در این مقاله قصد داریم درباره شاهد قرارداد و احکام و مقررات در خصوص شهادت در امور مدنی و حقوقی صحبت کنیم.

انواع شهادت جهت ادله اثبات حقوقی

شهادت مستقیم: در این نوع، شاهد باید شخصاً مورد شهادت را با حواس خود درک کرده باشد.

شهادت غیر مستقیم : بر اساس ماده ۱۳۲۰ قانون مدنی، قانون‌ در شرایطی خاص به شاهد اجازه داده که دیده یا شنیدۀ دیگران را هم بیان کرده که به همین دلیل آن را را با شهادت بر شهادت یاد می‌کند .

البته این نوع شهادت فقط در موارد زیر مورد پذیرش محاکم قضایی قرار می گیرد :

• فوت شاهد اصلی
• عدم توانایی حضور شاهد اصلی به دلیل بیماری، سفر، حبس و …

شرایط شاهد قرارداد ملکی

بلوغ

با استناد به تبصره یک ماده ۱۲۱۰ ‏قانون مدنی، سن بلوغ در پسر پانزده سال تمام قمری و در دختر نه سال تمام قمری است. در ماده ۱۳۱۳ قانون مدنی بیان می شود :

شهادت اطفالی را که به سن پانزده سال تمام نرسیده‌اند فقط ممکن است برای مزید اطلاع استماع نمود مگر در مواردی که قانون شهادت این قبیل افراد را معتبر شناخته باشد.‏

‏عقل

در ماده ۱۳۱۳ مصوب ۱۱۳۶۱ و ۱۳۱۴‏ بیان شده که شهادت دیوانه پذیرفته نمی‌شود. شاهد قرارداد باید عاقل باشد و شهادت افراد مجنون دائمی بی‌اعتبار است.

‏عدالت

شاهد قرارداد باید عادل باشد. عادل کسی است که مرتکب گناه کبیره نشده باشد و بر گناهان صغیره نیز اصرار نورزد و کار خلاف مروت از وی سر نزند . برخی بر این اعتقادند که اصل بر عدالت شاهد می‌باشد و برخی دیگر معتقدند که عدالت شاهد باید برای دادرس به اثبات برسد.

عدالت مفهومی نسبی در حقوق اسلام قلمداد می‌شود و عدالت یک مرجع تقلید، امام جماعت، قاضی و شاهد هرکدام دامنه متفاوتی از هم دارند. شاهد نیز باید شایستگی ادای شهادت را دارا باشد. اگر شاهدی فاقد یکی از شرایط مقرر برای شاهد باشد، دادگاه راساً مکلف به عدم استماع شهادت وی خواهد بود.‏

‏ایمان

از مهم ترین ویژگی های شاهد قرارداد اعتقاد به خداوند و به مذهب رسمی است. با عنایت به آیه (۲۸۲ سوره بقره)، ناکید بر محوریت عدالت در صلاحیت شاهد دارد و نه مذهب؛ زیرا این آیه در صورت عدم دسترسی به شهود عادل مسلمان، شاهد گرفتن غیرمسلمان را توصیه می‌کند و نه مسلمان غیرعادل.

بنابراین نه تنها باید ایمان را بر قدر متیقن آن که همان اسلام است عمل نمود، بلکه این شرط را باید ناظر به موردی دانست که اصحاب دعوا یا دست کم یکی از آن دو مسلمان است.‏

‏طهارت مولد (حلال‌زاده بودن)

مقصود این است که شاهد قرارداد از روابط نامشروع حاصل نیامده باشد. طبق قانون ، طفل ناشی از زنا که خارج از نظام خانواده متولد و رشد یافته، در معرض اتهام قرار دارد.

در جامعه اسلامی اصل بر طهارت مولد است و این امر نیازی به اثبات ندارد. در موارد شبهه نیز تاکید بر مشروع بودن طفل است. حفظ اعتبار و احترام به شخصیت افراد ایجاب می‌کند که در صورت ایراد به طهارت مولد در شاهد دادگاه وظیفه دارد که آن را به یکی از طرق شرعی و قانونی احرازکند.‏

‏ذی نفع نبودن

طبق ماده ۱۳۱۳ قانون مدنی مصوب ۱۳۱۴ و ۱۳۷۰ ، کسی که در دعوا نفع شخصی داشته باشد، نمی‌تواند به عنوان شاهد قراداد پذیرفته شود.

در تبصره دو ماده ۱۳۱۳ قانون مدنی شهادت کسی که نفع شخصی به صورت عین یا منفعت یا حق در دعوا داشته باشد، پذیرفته نمی‌شود. پس متهمانی که احتمال جلب منفعت شخصی در آنان وجود دارد، بعنوان شاهد تلقی نمی شوند.

‏عدم تکدی

در تبصره دو ماده ۱۳۱۳ قانون مدنی بیان شده، شهاد‏ت کسانی که تکدی را شغل خود قرار دهد پذیرفته نمی‌شود. فرد متکدی به علت امکان تطمیع در مظان اتهام قرار د‏ارند و شهادت آنان پذیرفته نیست.

[av_promobox button=’yes’ label=’مشاهده’ link=’manually,https://infomirdamad.com/%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%a7%d8%b9-%d9%88%da%a9%d8%a7%d9%84%d8%aa-%d8%ad%d9%82%d9%88%d9%82%db%8c-%d9%88-%d8%b4%d8%b1%d8%a7%db%8c%d8%b7-%d9%82%d8%a7%d9%86%d9%88%d9%86%db%8c-%d8%a2%d9%86-%d9%87%d8%a7/’ link_target=’_blank’ color=’theme-color’ custom_bg=’#444444′ custom_font=’#ffffff’ size=’medium’ label_display=” icon_select=’no’ icon=’ue800′ font=’entypo-fontello’ box_color=’custom’ box_custom_font=’#ffffff’ box_custom_bg=’#444444′ box_custom_border=’#333333′ av_uid=’av-10gbp’ admin_preview_bg=”]
برای آشنایی با انواع وکالت حقوقی می توانید مقاله انواع وکالت حقوقی و شرایط قانونی آن ها را مطالعه کنید.
[/av_promobox]

تعداد شاهد در امور حقوقی

طبق ماده ۲۳۰ ق.آ.د.م. تعداد شهود برای اثبات به شرح ذیل است:

شهادت دو مرد

• اصل طلاق و اقسام آن و رجوع در طلاق
• دعاوی غیرمالی (مسلمان بودن – بلوغ – جرح و تعدیل – عفو از قصاص – وکالت – وصیت)

شهادت دو مرد یا یک مرد و دو زن

• بینه شرعی نباشد یک گواه مرد و یا دو زن به ضمیمه یک سوگند
• دعاوی مالی (دین- ثمن مبیع، معاملات، وقف، اجاره، وصیت به نفع مدعی، غصب، جنایات خطایی، شبه عمد و موجب دیه)

گواهی چهار زن یا دو مرد یا یک مرد و دو زن

دعاوی زیر قابل اثبات است:

دعاوی که اطلاع آن‌ها معمولاً در اختیار زنان است از قبیل ولادت، رضاع، بکارت، عیوب درونی زنان.

دو مرد یا یک مرد و دو زن

اصل نکاح

حکم شهادت دروغ در امور حقوقی

طبق ماده ۱۳۱۹ قانون مدنی در صورت اثبات شهادت دروغ ، شهادت او ترتیب اثر داده نمی‌شود و مسئول جبران خسارات وارده نیز می‌باشد.